Β2
Eργαστήριο Φωτογραφίας
Σύντομη περιγραφή
Η ικανότητά μας να μελετάμε, να περιγράφουμε και να σκεφτόμαστε τον κόσμο είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τo πώς βλέπουμε όταν κοιτάμε. Ουσιαστικά θεωρία είναι η καθιέρωση μιας άποψης και ανάλυσης μέσα σε μια ευρύτερη αλληλοσυσχέτιση γεγονότων, όπως φαίνεται και από την ετυμολογία λέξης. Αυτή η λεξιλογική ετυμολογία μας υπενθυμίζει ότι ο τρόπος που σκεφτόμαστε για τον τρόπο που σκεφτόμαστε στον δυτικό πολιτισμό καθοδηγείται από ένα οπτικό συγκείμενο. Ως εκ τούτου, η θεωρία συνδέεται με το να βλέπεις, να κοιτάς, και να παρακολουθείς. Οι συμμετέχοντες θα καθοδηγηθούν μέσα από έννοιες που συνδέουν τη φωτογραφία με τη θεωρία (προοπτική, τοποθεσία, κάδρο/καδράρισμα, λήψη, αναπαράσταση, απεικόνιση, φόντο, κοντινή/αεροφωτογραφία κ.λπ.) και θα τους δοθούν ορισμένες προτροπές για εξάσκηση /πειραματισμούς με αυτές τις έννοιες μέσω της φωτογραφίας. Ο στόχος είναι να επανεξετάσουμε τις υποθέσεις μας σχετικά με το τι είναι/τι κάνει η θεωρία και πώς αυτές οι υποθέσεις έχουν κατασκευαστεί από την αποικιακή, ετεροπατριαρχική, καπιταλιστική εξουσία, αλλά και πώς – μέσω της φωτογραφίας – αυτές οι υποθέσεις και ορισμοί της θεωρίας μπορούν να απο-αποικιοποιηθούν και η θεωρία να μετατραπεί σε απελευθερωτική πρακτική.
Στόχοι
- Να κατανοήσουμε τους οπτικούς και διαμεσολαβημένους λόγους της προσφυγικής κρίσης.
- Να ασχοληθούμε με τους τρόπους με τους οποίους η κατανόησή μας για τον οπτικό κόσμο διαμορφώνει την ικανότητά μας να παράγουμε και να κατανοούμε θεωρίες.
- Να διερευνήσουμε τις συνδέσεις μεταξύ τρόπων όρασης και τρόπων γνώσης.
- Να αμφισβητήσουμε τον τρόπο που κοιτάμε και να ασχοληθούμε κριτικά με το πώς κοιτάμε τον κόσμο; (δηλαδή ατενίζουμε από μια εξωτερική θέση προνομίου; Υιοθετούμε το βλέμμα του κράτους; Πώς καλλιεργούμε την προσωπική μας ματιά;)
- Να ασχοληθούμε κριτικά με εικόνες που αναπαριστούν την προσφυγική κρίση. Για παράδειγμα, πώς αποτυπώνονται οι πρόσφυγες σε εικόνες από σκηνές άφιξης;
- Να αναλογιστούμε ως προς το τι λείπει από τις επικρατούσες εικόνες για την προσφυγική κρίση και ποιοι/τι δεν εκπροσωπούνται.
- Να προβληματιστούμε σχετικά με τον πολλαπλασιασμό των εικόνων που απεικονίζουν σκηνές άφιξης προσφύγων σε αντίθεση με την απουσία εικόνων που απεικονίζουν την αναχώρηση των προσφύγων μέσω απέλασης. Δηλαδή, όταν οι πρόσφυγες απομακρύνονται/εξαναγκάζονται να επιστρέψουν, κανείς δεν είναι εκεί για να φωτογραφίσει τη βίαιη αναχώρησή τους;
Διαδικασία
120 λεπτά
Αυτή είναι μία ατομική άσκηση και ο χρόνος μπορεί να ποικίλει ανάλογα με τον αριθμό των συμμετεχόντων.
Οδηγίες για Διδάσκοντες
Η διάλεξη πρέπει να διευκρινίσει και να επεξεργαστεί τις κεντρικές έννοιες. Προτεινόμενοι ορισμοί εργασίας των εννοιών:
Τοποθεσία: Κάθε εικόνα εκφράζει την άποψη του φωτογράφου μέσω της πράξης του καδράρισμα.
Πλαίσιο: «Το να φωτογραφίζεις σημαίνει καδράρισμα. Το να πλαισιώνεις σημαίνει να ορίζεις τα όρια του πραγματικού, αυτού που είναι αναπαραστάσιμο και αυτού που δεν μπορεί να αναπαρασταθεί, με τη διττή έννοια αυτού που δεν επιτρέπεται να αναπαραστήσουμε και αυτού που δεν αξίζει να αναπαρασταθεί». (Hani Sayed)
Κοντινό πλάνο/αεροφωτογραφία: στην «κρίση ως εμφάνιση» είδαμε πώς η οπτική γωνία (αεροφωτογραφία) ενθαρρύνει το να βλέπουμε με τα μάτια του κράτους, μία πτική φυσικοποιημένη από τις απόψεις και τις εικόνες που παράγουν την έννοια της κρίσης.
Βήμα 1
30 λεπτά
Εισαγάγετε τους συμμετέχοντες στις (α) έννοιες (τοποθεσία, πλαίσιο/καδράρισμα, αναπαράσταση, κοντινή/αεροφωτογραφία κ.λπ.) και (β) στην εργασία: να δημιουργήσουν μια οπτική αναπαράσταση της ανθρώπινης κινητικότητας.
Βήμα 2
60 λεπτά
Χρησιμοποιώντας ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές (οι κάμερες κινητού τηλεφώνου είναι εντάξει), οι συμμετέχοντες καλούνται να τραβήξουν μια σειρά φωτογραφιών που αντιπροσωπεύουν τα προαναφερθέντα θέματα πειραματιζόμενοι με τις παραπάνω έννοιες. Από αυτά, οι συμμετέχοντες καλούνται να επιλέξουν στο τέλος μία μόνο φωτογραφία.
Βήμα 3
30 λεπτά
Οι συμμετέχοντες παρουσιάζουν την φωτογραφία που επέλεξαν στο γκρουπ και ακολουθεί συζήτηση.
Απαραίτητα υλικά
- Προβολέας και φορητός υπολογιστής/ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα ή εφαρμογή
- Ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές (ή κάμερες κινητού τηλεφώνου)
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
Azoulay, Ariella (2008) The Civil Contract of Photography. London: Zone Books.
hooks, bell. “The Oppositional Gaze: Black Female Spectators.” In Black Looks: Race and Representation (Boston: South End Press, 1992), 115-131.
Spivak, Gayatri Chakraborty (1988) “Can the Subaltern Speak?”, in Marxism and the Interpretation of Culture, eds. Grossberg, Lawrence and Nelson, Cary. Chicago: University of Illinois Press, 271 – 316.
Williams, Patricia J. (1988) “On Being the Object of Property”, Signs Vol.14:1, pp. 5-24.
Wu Tsang & Eirini Vourloumis (2019 “One Emerging Point of View” documentary film.
Depression Era Collective (2018) The Tourists, photographic exhibition.
Now You See Me Moria (2019 – ongoing), photographic project.
Αναμενόμενα αποτελέσματα
- Οι συμμετέχοντες θα έχουν εξερευνήσει τις συνδέσεις μεταξύ των τρόπων θέασης και τρόπων γνώσης.
- Το εργαστήριο θα οδηγήσει σε κριτική ενασχόληση με το πώς αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο.
- Οι συμμετέχοντες θα ασχοληθούν και θα παράγουν εικόνες που αντιπροσωπεύουν την μετανάστευση/κινητικότητα, τη στάση και τα σύνορα.