Γ2

Θεωρητικό εργαστήριο
Ενσώματη Γνώση

allblocks
ΥΛΙΚΟ
Kz8dyO1m
MIRO

Σύντομη περιγραφή

Πρόκειται για ένα θεωρητικό εργαστήριο για τη φεμινιστική και αντιρατσιστική παιδαγωγική. Αυτό το εργαστήριο θα προσπαθήσει να κάνει τους συμμετέχοντες να «ενσαρκώσουν» τα θεωρητικά θεμέλια μιας φεμινιστικής και αντιρατσιστικής παιδαγωγικής, βασισμένης σε διαφορετικούς πόρους (ακαδημαϊκούς και μη) γνώσεων από αυτή την άποψη. Στόχος του είναι να ενθαρρύνει τους συμμετέχοντες να εργαστούν μέσα από την εξερεύνηση των φυσικών τους εμπειριών και να οικοδομήσουν μια συλλογική γνώση μέσω αυτού.  

Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου θα πραγματοποιηθούν τρεις δραστηριότητες: 

  • “Μάντεψε ποιος”: στοχεύει να αναλογιστεί πώς λειτουργεί το σύστημα πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και ποιες είναι οι γνώσεις που εκτιμά ή αγνοεί. Χρησιμοποιώντας τα αποτελέσματα της δραστηριότητας, θα διερευνήσουμε τους τρόπους με τους οποίους έχει διαφοροποιηθεί η ακαδημαϊκή γνώση και η ακτιβιστική γνώση, προτείνοντας μια κριτική στην ιεραρχία της γνώσης ως ένα από τα θεμέλια της φεμινιστικής και αντιρατσιστικής παιδαγωγικής.
  • “Στιγμές μάθησης”: Σε αυτή τη δραστηριότητα μας ενδιαφέρει να συζητήσουμε τις κυρίαρχες μορφές διδασκαλίας-μάθησης στο πανεπιστήμιο: Ποιες πηγές, καθώς και μεθόδους, δομές και δυναμικές αφήνουμε έξω όταν μιλάμε για τις γνώσεις μας; Η ιεραρχία της γνώσης δεν είναι μόνο έξω από εμάς, αλλά είναι και δικό μας κομμάτι. Μέσω της θέσης της γνώσης και των πτυχών που συνδέονται με αυτήν (ενέργειες, μάθηση, θεωρίες…) σε μια «ανθρώπινη φιγούρα», μας ενδιαφέρει να κάνουμε έναν απολογισμό στις διάφορες μορφές μάθησης που έχουμε αναπτύξει στη διάρκεια της ζωής μας (τι μαθαίνουμε με το μυαλό μας, όσα μαθαίνουμε με την καρδιά μας, με τα χέρια μας κ.λπ.), που δεν σχετίζονται πάντα με θεσμικούς ή επίσημους χώρους. Ο στόχος αυτής της οπτικοποίησης είναι να παρακινήσει τους συμμετέχοντες να αναγνωρίσουν την αξία της διαφορετικότητας της γνώσης, προωθώντας την οριζοντιότητα και τη συνεργασία μεταξύ τους.
  • “Brainstorming”: Μέσω του καταιγισμού ιδεών, προωθούμε έναν κοινό προβληματισμό για να διερευνήσουμε πώς να ενσωματώσουμε την ποικιλομορφία της γνώσης σε μια παιδαγωγική πρακτική. Έχοντας κατά νου ότι η παραδοσιακή παιδαγωγική εξακολουθεί να είναι παγιδευμένη σε μια οικουμενική λογική (λόγω των καταστάσεων εξουσίας στις οποίες είναι δομημένο το πανεπιστήμιο), θα σκεφτούμε συλλογικά ποιες θα μπορούσαν να είναι οι πιθανές εναλλακτικές λύσεις για να πραγματοποιηθεί μια αλλαγή προοπτικής, αποκεντρώνοντας και διαφοροποιώντας τη γνώση.

Στόχοι

  • Να αναλύσουμε τους τρόπους μάθησης και τις παιδαγωγικές που μας έχουν διαμορφώσει. 
  • Να οικειοποιηθούμε εκ νέου τις γνώσεις που έχουν μείνει εκτός των ΑΕΙ. 
  • Να σχεδιάσουμε τρόπους ανάπτυξης μιας παιδαγωγικής βασισμένης στην έννοια της οριζόντιας, πολλαπλής και συνεργατικής γνώσης.

Διαδικασία

1. Μάντεψε ποιός

35 λεπτά

Διαδικτυακή διεξαγωγή:

  • Πλατφόρμα για βιντεοκλήσεις
  • Guess Who game template
  • Το πρόγραμμα Miro virtual whiteboard για καταγραφή των αποτελεσμάτων

Βήματα:

  • Εισαγωγικές οδηγίες  (5′):
    1. Δώστε οδηγίες για τη δραστηριότητα σε μια κοινή βιντεοκλήση. 
    2. Χωρίστε τους συμμετέχοντες σε 5 δωμάτια διάλειμμα. Κάθε ομάδα θα έχει έναν σύνδεσμο προς το πρότυπο “Game Who’s Who”, επιλέγοντας ένα άτομο που αλληλεπιδρά με το πρότυπο, μοιράζοντας την οθόνη του για να το δει η υπόλοιπη ομάδα. 
    3. Παρουσιάστε τον στόχο του παιχνιδιού ως διαγωνισμό για να μαντέψετε τους περισσότερους συγγραφείς με τις λιγότερες ενδείξεις. 
    4. Κάθε ομάδα θα λύσει το παιχνίδι, μαντεύοντας ποιος είναι ο συγγραφέας. Για κάθε συγγραφέα θα έχουν 3 ενδείξεις. Τα αποτελέσματα πρέπει να καταγράφονται στο Miro.
  • Παίζουμε το παιχνίδι (15’):
    1. Κάθε υπεύθυνος, που ορίζεται από την ομάδα, θα έχει πρόσβαση στον σύνδεσμο όπου βρίσκεται το πρότυπο παιχνιδιού. Αυτό το άτομο θα είναι υπεύθυνο για την αλληλεπίδραση με την πλατφόρμα και την κοινή χρήση της οθόνης με την ομάδα του, έτσι ώστε ο πίνακας να μπορεί να λυθεί από κοινού.  
    2. Ο πίνακας έχει 15 φωτογραφίες (ακαδημαϊκοί, ακτιβιστές, και συγγραφείς, τοπικοί και διεθνείς). Κάθε παίκτης θα μαντέψει με τη σειρά, με κάθε παίκτη να έχει τρεις ενδείξεις. Για παράδειγμα, η πρώτη ένδειξη θα είναι ένα απόσπασμα από τον συγγραφέα. Εάν οι συμμετέχοντες μαντέψουν σωστά, θα παρουσιαστεί ο συγγραφέας και θα μαντευτεί ο επόμενος. Εάν οι συμμετέχοντες αποτύχουν, θα αποκαλυφθεί μια δεύτερη ένδειξη, η οποία μπορεί να είναι ένας τίτλος δημοσίευσης, ένα έργο ή ένα βίντεο. Εάν οι συμμετέχοντες αποτύχουν ξανά, η τρίτη και τελευταία ένδειξη θα αποκαλυφθεί, η οποία μπορεί να είναι το όνομα του συγγραφέα, η οργάνωσή του, η πειθαρχία ή/και ο αγώνας, το πλαίσιο κ.λπ. Εάν οι συμμετέχοντες δεν καταφέρουν να μαντέψουν με την τρίτη ένδειξη, η σωστή απάντηση θα αποκαλυφθεί. Έτσι και ούτω καθεξής μέχρι να μαντευτούν και οι 15 συγγραφείς.
    3. Οι συμμετέχοντες θα πρέπει να καταγράψουν στο Miro τα αποτελέσματα που έλαβε η ομάδα: είτε μάντευαν είτε όχι, και τον αριθμό των ενδείξεων που μάντευσαν.
  • Αναστοχασμός (15′):
    1. Όταν τελειώσει ο χρόνος, οι συντονιστές κάνουν τις ακόλουθες ερωτήσεις στους παίκτες:
      1. Τι διαδικασία ακολούθησαν για να μαντέψουν τους συγγραφείς, ποιά ήταν τα κριτήριά τους; 
      2. Ήταν κάποια πιο εύκολα από τα άλλα?
    2. Οι συμμετέχοντες θα κληθούν να συζητήσουν τις απαντήσεις τους και να προβληματιστούν σχετικά με κοινά συναισθήματα ή διαφορές. Τα αποτελέσματα κάθε ομάδας καταμετρώνται, λαμβάνοντας υπόψη αυτά που μαντεύτηκαν και αυτά που δεν ήταν.
    3. Τελικός αναστοχασμός απο κοινού:
      1. Ποια ήταν τα αποσπάσματα που γνώριζαν ήδη; Ποια ήταν τα ονόματα και τα πρόσωπα που γνώριζαν; Ποια αποφθέγματα, από την άλλη, τους ήταν άγνωστα; Γιατί; 
      2. Να προβληματιστούν για τη διαφοροποίηση μεταξύ ακαδημαϊκής κοινότητας και ακτιβισμού και του συστήματος ιδρυματοποίησης. 
      3. Να προβληματιστούν σχετικά με τη γνώση και την αναγνώριση της γνώσης και τις θέσεις ισχύος αυτού που εκφράζει αυτή τη γνώση και από πού την κάνει. Πώς καθιερώνεται η εξουσία στη γνώση;
      4. Τι πιστεύετε για αυτόν τον τρόπο με τον οποίο δομείται η γνώση, πώς μας επηρεάζει σε καθημερινή βάση, πώς εμποδίζει την επαγγελματική μας εξέλιξη;

Προετοιμασία της δραστηριότητας και εφαρμογή της σε άλλα πλαίσια

  • Οι συγγραφείς και οι προτάσεις τους θα πρέπει να επιλέγονται σύμφωνα με τα περιεχόμενα που είναι σημαντικά για τον στόχο του θεωρητικού εργαστηρίου, στην ίδια κατεύθυνση με τα σχετικά περιεχόμενα για την ανάπτυξη μιας αντιρατσιστικής και φεμινιστικής παιδαγωγικής. 
  • Η επιλογή των συγγραφέων και των προτάσεών τους πρέπει να γίνεται αφού προβληματιστούμε για την ιεραρχία της γνώσης και των συστημάτων που την παράγουν. Ως εκ τούτου, προτείνουμε να ενσωματωθούν στην επιλογή ακαδημαϊκοί συγγραφείς και ακτιβιστές, λαμβάνοντας υπόψη το τοπικό πλαίσιο στο οποίο λαμβάνει χώρα η δραστηριότητα. Επίσης, ενσωματώστε «ουσιώδεις» συγγραφείς γνωστούς διεθνώς (π.χ. Sara Ahmed, Audre Lorde, Spivak κ.λπ.), ή που καταλαμβάνουν υβριδικές θέσεις μεταξύ ακαδημαϊκού κόσμου και ακτιβισμού.

2. Μαθησιακή διαδικασία

50 λεπτά

Βήματα:

  • Οδηγίες (10′):

    • Δώστε οδηγίες για τη δραστηριότητα σε μία κοινή βιντεοκλήση.

    • Χωρίστε τους συμμετέχοντες σε 5 ομάδες.

    • Σε κάθε ομάδα θα ανατεθεί μια ανθρώπινη φιγούρα για να εργαστεί (οι φιγούρες θα βρεθούν στο Miro). Οι συμμετέχοντες θα κληθούν να συσχετίσουν τη γνώση και τις σχετικές πτυχές της (μάθηση, θεωρίες…) με διάφορα μέρη του σώματος της ανθρώπινης φιγούρας. Για παράδειγμα, ποια γνώση συνδέουμε με το κεφάλι, ποια γνώση συνδέουμε με την καρδιά;

    • Χρησιμοποιώντας διαφορετικούς πόρους (σχέδια, φράσεις, εικόνες), θα πρέπει να συλλάβουν την αναγνωρισμένη γνώση σε αυτά τα μέρη, εξηγώντας πού αποκτήσαμε αυτές τις γνώσεις (άνθρωποι, σχέσεις, εμπειρίες, στιγμές) και σε τι ήταν χρήσιμες. Η ιδέα είναι να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε στο σώμα την ποικιλομορφία της γνώσης, της μάθησης και των θεωριών που μας αποτελούν.

    • Το σχήμα πρέπει να αντικατοπτρίζει αυτό που μοιράζεται από κοινού η ομάδα (τόσο το διαφορετικό όσο και τους κοινούς τόπους).

  • Ανάπτυξη (20′):

    • Κάθε ομάδα διαμορφώνει την προτεινόμενη εικόνα, συζητά τις δικές της εμπειρίες και καταγράφει τι συζητήθηκε οπτικά σε κάθε μέρος της εικόνας (μαθησιακές εμπειρίες, φράσεις, εικόνες, σχέδια, αποσπάσματα ή συνεισφορές από συγγραφείς, κ.λπ.).

  • Κοινοί αναστοχασμοί (20′):

    • Ολόκληρη η ομάδα συναντιέται ξανά.

    • Κάθε γκρουπ παρουσιάζει τη φιγούρα του.

    • Ο αναστοχασμός μπορεί να βασιστεί στις ακόλουθες ερωτήσεις:

      • Είμαστε φτιαγμένοι από διαφορετικές γνώσεις, που βρίσκονται σε διάλογο με τον εαυτό μας και τις πρακτικές μας, ακόμα και όταν δεν το καταλαβαίνουμε. Λαμβάνοντας υπόψη αυτό, μοιραστείτε την ενσωματωμένη γνώση σας.

      • Ποια μάθηση βρίσκεται έξω από τον παραδοσιακό τρόπο που κατανοούμε τη γνώση;

      • Πώς μπορούμε να οικοδομήσουμε ένα πιο οριζόντιο και συνεργατικό σύστημα γνώσης, πιο διαπερατό από τις ποικίλες γνώσεις που μας αποτελούν;

3. Ομαδική σκέψη (Brainstorming)

20 λεπτά

Υλικά:

Ένας χώρος στην ψηφιακή πλατφόρμα που θα χρησιμοποιήσουμε για όλο το εργαστήριο (Miro), οργανωμένος με τρόπο που θα μας επιτρέπει να έχουμε μια ευρεία εικόνα της χαρτογραφίας των ιδεών που προέκυψαν από τη συζήτηση.

Eκτέλεση:

Η ομαδική βιντεοκλήση θα επικεντρωθεί τελικά σε μια δυναμική συζήτηση όπου οι συμμετέχοντες θα κληθούν να προβληματιστούν σχετικά με τη διαδικασία που βίωσαν, καθώς και να σκεφτούν δημιουργικές στρατηγικές για να διοχετεύσουν τις γνώσεις που προέκυψαν από τις προηγούμενες ασκήσεις σε σκέψεις και ιδέες  που θα μπορούσαν να ενταχθούν στο ακαδημαϊκό περιβάλλον.

Ερωτήσεις για ομαδική σκέψη:

  • Πώς ενσωματώνουμε τις διαφορετικές γνώσεις στις πρακτικές μας; 
  • Πώς μπορούμε να λαταλάβουμε τη γνώση από μια πιο οριζόντια λογική; 
  • Πώς σκεφτόμαστε τον εαυτό μας σε σχέση με αυτή την πολλαπλή γνώση;

Αναμενόμενα αποτελέσματα

  • Οι συμμετέχοντες θα προβληματιστούν σε σχέση με την παραδοσιακή δομή της ιεραρχίας της γνώσης. 
  • Οι συμμετέχοντες εξετάζουν τις διαφορετικές πηγές γνώσης εντός/εκτός των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων. 
  • Οι συμμετέχοντες κατανοούν την έννοια της «ενσώματης θεωρίας» και τις δυνατότητές της για φεμινιστική και αντιρατσιστική παιδαγωγική πρακτική.